Laatste wijziging: 8 juni 2024.
Een korte rondrit ditmaal, Zeist Bosrust en Leusden Rusthof. Twee mooie bosbegraafplaatsen met een groot aantal oorlogsgraven.
Op Rusthof vind je 865 graven van voormalig Sovjet soldaten maar ook vele Nederlandse, Engelse, Poolse, Italiaanse, Roemeense en Joegoslavische oorlogsgraven. Op de site van GeheugenvanZeist vind je een wandelroute langs alle oorlogsgraven aldaar, link onderaan de pagina.
Zeist Bosrust
Een kleine selectie uit de 46 Nederlandse oorlogsgraven op Zeist. Bij elk oorlogsgraf is er een standaard te vinden met daarop de naam van het slachtoffer en een QRcode en een korte omschrijving hoe hij/zij is omgekomen. Mocht je je afvragen waarom je geen paaltjes met bordjes ziet op de foto, dat klopt die verwijder ik met Photoshop.
Alfred Johan Dijkema
Volgens de wandelroute-pdf is hij door het verzet doodgeschoten omdat hij werkte voor de SD en naar verluidt mensen had verraden. Op 16 juni 1944 kwam hij op 19-jarige leeftijd aan zijn einde en werd in Zeist begraven. Zijn ouders zijn later bijgezet waardoor het nu een familiegraf is, zonder het bordje erbij zou je er voorbij lopen en denken dat het een familiegraf is zoals zovelen.
Gerhardt ten Have
Zijn stèle meldt dat hij is gevallen in de strijd voor de vrijheid. Op 13 maart werd Gerhardt in zijn huis te Zeist gearresteerd en afgevoerd naar kamp Amersfoort. Op 17 maart, terwijl Gerhard in kamp Amersfoort zat, werd er in Loosdrecht een aanslag gepleegd door het verzet op een Duitse onderofficier, het lokale verzet veroordeelde deze zinloze daad daar ze wisten dat de Duitsers hier zware represaille voor zou nemen. Er werden 10 burgers uit kamp Amersfoort gefusilleerd als vergelding.
Op 20 maart werd hij naar Loosdrecht gebracht waar de aanslag op de Duitse onderofficier was gepleegd en werd daar voor het gemeentehuis gefusilleerd. Gerhardt werd 50 jaar oud.
Wouter van Wijk
Lid van het Zeister verzet en als represaille doodgeschoten te Amersfoort op 5 februari 1945 en werd 31 jaar oud. Vader en moeder van Wijk liggen ook in hetzelfde graf, hun zerk ligt voor het grafmonument van Wouter.
Bertus Marinus van Schaik
Bertus werd geboren op 6 augustus 1903 en stierf op dezelfde dag in 1946. OGS vermeldt dat hij een handelaar van beroep was en lid van het verzet.
Zijn grafmonument meldt “Hij streed en leefde voor ’t vaderland en zijn vrienden”. Zijn echtgenote Cornelia overleed in 1978 en ligt in hetzelfde graf.
Rechtsonder op de steen is een hoekje vrij gemaakt voor de tekst “Je vrienden uit het verzet”.
Arnoldus Stramrood en Frits Willem Smit
Arie (Arnoldus Stramrood, 1918-1944) en Frits (Willem Frederik Smit, 1920-1944) waren verzetshelden die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog inzetten tegen de Duitsers. Ze pleegden tientallen overvallen op distributiekantoren en bevolkingsregisters, waarmee ze onderduikers van voedsel voorzagen en de bezetter hinderden. Op 15 juli werden ze tijdens een mislukte overval op de gevangenis aan de Amsterdamse Weteringschans gevangengenomen en de volgende dag in de duinen bij Overveen geëxecuteerd. Ze zijn naast elkaar begraven op de begraafplaats van Zeist.
Leusden Rusthof
In tegenstelling tot Zeist vind je hier geen uitgestippelde wandelroute langs alle oorlogsgraven, ze liggen wel grotendeels bij elkaar links van de ingang. Maar een wandeling over de begraafplaats is geen straf en je vindt dan op de oudere gedeeltes meerdere oorlogsgraven. Let wel, niet elk graf met een overlijdensdatum tussen 1940 en 1945 is een oorlogsgraf. Hieronder een kleine selectie met een aantal graven die niet links van de ingang bij de overige oorlogsgraven liggen. In het filmpje wat oorlogsgraven met herkenbare type stèles.
De plattegrond van Rusthof vind je op de site van de begraafplaats. Alle graven zijn genummerd en voorzien van een vak-nummer, de logica is soms ver te zoeken waardoor je lang aan het zoeken bent naar een bepaald graf omdat je vaak zonder erg in een ander vak staat.
Anthonie Vreeken en zijn vrouw Ymkje
Geboren op 15 januari en gesneuveld op 11 mei 1940 niet ver van zijn graf bij de Heiligenberg. Het wrange is dat hij per ongeluk is doodgeschoten door zijn manschappen die hem aanzagen voor een Duitse para toen hij terugkwam van een verkenning. Zijn vrouw Ymkje, -Ridder in de orde van Oranje Nassau- overleed in 1991 en is bijgezet in het graf. De hoofdplaat vermeldt diverse namen uit hetzelfde regiment als Anthonie die tevens vielen tijdens de inval.
Alfons Krienen
Alfons Krienen, een volksduitser die geboren was in Brazilië maar voor zijn studie ten tijde van het uitbreken van de oorlog in Duitsland was. Hij werd tegen zijn zin opgeroepen voor Duitse dienstplicht en kwam zodoende in Nederland terecht. Hij kon zich niet verenigen met zijn taak en het Nazisme waardoor hij maar 1 uitweg zag. Zelfmoord. Op 29 augustus 1943 pleegde hij zelfmoord en hij werd vervolgens begraven op de begraafplaats Rusthof in Leusden. Na de oorlog werden de Duitse graven overgebracht naar Ysselsteyn op één na. Het graf van Alfons Krienen. Hij kreeg van zijn familie een particulier graf op Rusthof waar later zijn moeder ook werd bijgezet. De overlijdenskaart van de moeder Kaethe meldt dat ze in 1957 dood werd gevonden in een huis aan de Regentesselaan te Amersfoort. De vader wordt wel genoemd op de steen maar ligt niet hier, het is onbekend wanneer hij is overleden en waar begraven.
De grafsteen is erg lastig te vinden. Het vak waar hij ligt is Nr11 en dan graf nr 253. Het graf vind je in de struiken/achter de struiken een paar meter vanaf het pad.
Broers Klaas & Franciscus Rijper. Hendrik van Dijk
In dit graf liggen meerdere oorlogsslachtoffers, meestal staat er maar 1 naam op de kenmerkende stèle voor Nederlandse oorlogsgraven.
Van boven naar beneden vind je Klaas Rijper, zijn broer Franciscus Rijper en huisvriend Hendrik van Dijk.
Het gezin Rijper was 2 dagen eerder opgepakt. Vader Sjouke, de broers Klaas en Franciskus, hun moeder en andere broers en zussen en de onderduiker Hendrik. Ze werden afgevoerd naar kamp Amersfoort. Op 18 november werden er door Kotalla, de beruchte kampbeul van Amersfoort, vier man aangewezen die na een bevel moesten worden gefusilleerd. Het waarom is niet meegedeeld. Op de schietbaan nabij het kamp werden de 2 broers en Hendrik plus een vierde persoon voor de kogelvanger gezet. Net voor de executie beet 1 van de mannen de kampbeul Kotalla toe dat hij vast en zeker het ijzeren kruis zou krijgen voor het doodschieten van hen.
Vader Sjouke ligt ook in dit graf en staat vermeldt op de zerk voor de grafsteen van Klaas. Hij werd 10 dagen later door Kotalla doodgeschoten na te zijn voorgelogen dat hij naar huis mocht wegens ziekte. Ondertussen was niemand op de hoogte van de dood van de 2 zonen en huisgenoot Hendrik.
Moeder Rijper zette net na de bevrijding een berichtje in de krant waarin ze opriep om info te verschaffen over de verblijfplaats van haar 2 zonen en Hendrik waarvan ze dachten dat deze naar Neuengamme waren gebracht. Een paar weken later werd duidelijk dat ze al op 18 november waren doodgeschoten.
