Laatste wijziging: 1 februari 2024.
Dag na hemelvaart, een mooie zonnige dag en ideaal om begraafplaatsen te bezoeken. De rit kun je hieronder downloaden en voert naar Holten (oude begraafplaats, niet de Canadese oorlogsbegraafplaats). Daarna rijden we door naar Rijssen, wederom een oude begraafplaats met diverse oorlogsgraven. In Elspeet liggen op de algemene begraafplaats ook diverse oorlogsgraven tussen de vele oude burgergraven.
Na een kort ritje belanden we op de begraafplaats van Ugchelen. Hier lagen vroeger vele Duitsers begraven, nu zijn er nog enkele Nederlandse oorlogsgraven.
Voor een artikeltje moest ik wat graven op ereveld Loenen fotograferen dus ook hier een wandeling gemaakt. Hetzelfde gold voor ereveld de Grebbeberg in Rhenen. Via Ophemert waar nog 2 Duitse graven liggen sloot ik de dag af.
Alle links en bronnen vind je onderaan de pagina. Alle foto’s zijn zoals gewoonlijk eigen foto’s en naast diverse oorlogsgraven ook diverse burgergraven die niets met de oorlog te maken hebben.
Holten oude begraafplaats.
Voor de supermarkt, welke naast de begraafplaats staat, kun je parkeren en zo de begraafplaats op lopen via de zij-ingang. Je kunt ook een stukje omlopen naar de Kerkhofsweg en via de hoofdingang naar binnen gaan.Je kunt tussen zonsopgang en ondergang de begraafplaats op, de poorten zijn niet afgesloten.
Na de hoofdingang meteen linksaf het hek volgen en je vindt daar een dertiental Britse oorlogsgraven. De witte stenen zijn niet te missen. Ook vind je verspreid over de begraafplaats diverse burgergraven uit de oorlog. Het graf wat tijdens deze reis mijn hoofddoel was is van een Duitse soldaat. Tijdens de oorlog vielen er diverse Duitsers in en om Holten welke in veldgraven terecht kwamen. Na de oorlog werden deze opgegraven en alle 52 samengebracht op de oude begraafplaats te Holten. In 1954 werden deze tezamen naar Ysselsteyn gebracht waar ze nu in 1 vak liggen. Vak CQ-1-1 tot en met CQ-1-50. Dat zijn 50 graven en er lagen 52 Duitsers, waar zijn die twee laatste dan gebleven?
Eén ervan bleef liggen in Holten op verzoek van de familie. Karl Heinz Keller *12-05-1927 †08-04-1945. 17 jaar oud geworden. De andere Duitser, Hans Kappaun lag in het graf naast hem maar werd kort na de oorlog herbegraven in zijn woonplaats Andernach.
Karl Keller ligt nog steeds op de oude begraafplaats in Holten. Je vindt zijn graf het handigste als je via de zij-ingang naar binnenloopt, het pad voor 20 meter volgt en dan naar rechts kijkt bij een grote boom.
Rijssen oude begraafplaats
Parkeerruimte bij de begraafplaats zelf is er niet/nauwelijks dus je moet een straat verderop parkeren (de Schoolstraat) en dan via een steegje naar de begraafplaats lopen.
De begraafplaats wordt hoofdzakelijk nog gebruikt voor bijzettingen. Je ziet hier voornamelijk stèles op de graven en her en der wat zerken al dan niet met een hek eromheen.
De website van de begraafplaats heeft een register met alle namen van de overledenen daarop en tevens de locatie van de graven. Ook een plattegrond ontbreekt niet waardoor je vooraf globaal kunt opzoeken waar je moet zijn als je bepaalde graven zoekt. Ik had een kort lijstje gemaakt van diverse oorlogsslachtoffers. Toch kreeg ik 1 graf niet gevonden al zal dat aan mijzelf liggen. De vermeldingen van graflocaties variëren ook steeds. Soms staat er vak5 rij C graf 10. Dan weer VC9. In dit geval het graf van de buurman enkel anders aangegeven. Het is een mooi onderhouden begraafplaats verdeeld in een aantal vakken en lange rijen graven waardoor het ietwat ‘saai’ aandoet. Maar niet alle begraafplaatsarchitecten hadden vroeger dezelfde plannen/ideeën.
Elspeet algemene begraafplaats
Aan de achterzijde aan de Molenweg ligt een parkeerplaats waar je de auto goed kwijt kan en je meteen de begraafplaats kan oplopen. Het rechtergedeelte vanaf de parkeerplaats gezien is vooral het moderne gedeelte, links in het bos ligt het oude gedeelte wat ik vandaag bezoek. Tussen het gras steken talloze gietijzeren paaltjes met nummers erop. Her en der nog een oude stèle veelal van begin 20ste eeuw. Een stukje verderop steken de graven tussen de heideplantjes uit, neem de tijd om ze te lezen. Nu zijn graven van nature geen vrolijke bedoeningen maar een graf waar op staat dat mevrouw overleden op 86-jarige leeftijd is wat beter te accepteren dan een graf van een doodgeboren kind of kinderen die tijdens hun eerste levensjaren overleden. Van beide vind je er hier op de begraafplaats.
Op de site van Elspeethistorie (link onderaan pagina) kun je de beschrijvingen vinden van diverse oorlogsslachtoffers uit Elspeet eo. Ook hebben ze een mooie plattegrond gemaakt met looproute. Als bezoeker van oorlogsgraven kan ik dit zeer waarderen. Ze hebben de moeite genomen om duidelijk aan te geven waar alle oorlogsgraven liggen in tegenstelling tot de meeste begraafplaatsen waar een bordje hangt “Nederlands oorlogsgraf” en ga daarna maar zoeken tussen de 20.000 graven. De graven liggen er netjes verzorgd bij ondanks de ouderdom. Ook zie je hier een oud type steen van de OGS en een nieuw type vlak bij elkaar. De oude is wat breder.
Ik pik er 1 graf uit, Fennetje Mulder, haar verhaal verhaal en de rest staat netjes beschreven op de site van Elspeethistorie.
Een oude rechtopstaande plank met een wit bordje erop met daarop haar gegevens markeert haar graf.
Op 29 april 1944 vloog een Amerikaanse B-24 liberator bij Uddel toen deze door Duitse FLAK werd aangeschoten. De bemanning sprong uit het toestel en het vliegtuig vloog leeg en onbestuurbaar verder. Ondertussen was op de grond de familie Mulder in Uddel aan de Elspeterweg nr 48 rondom en in huis bezig aan allerlei klusjes. Ze zagen meerdere malen het vliegtuig overkomen tot ze opeens het vliegtuig omlaag zien komen. Het raakt de toppen van de bomen en slaat om, hierbij een deel van het woonhuis vernietigend. Iedereen komt heelhuids weg, maar niet de 19-jarige Fennetje. Zij werd onder een staldeur gevonden tussen de brokstukken, helaas overleden.
De elf koppige bemanning treft een ander lot. Ze overleven allen de sprong, sommigen worden krijgsgevangen gemaakt maar overleven de oorlog. Sommige ontkwamen zelfs en konden terugkeren naar Engeland. De piloot Bill Moore kon ontsnappen maar werd een poos later alsnog gepakt. Hij werd op twee december 1944 doodgeschoten bij een fusillade van Nederlandse verzetsstrijders. Deze werden als represaille doodgeschoten, de Amerikaanse piloot stond ook in deze rij maar protesteerde dat hij als Amerikaanse militair niet in krijgsgevangenschap doodgeschoten mocht worden. Adolf Gluck, de Duitse commandant had daar geen boodschap aan en schoot de Amerikaan in de rug neer. Bill Moore ligt begraven in Margraten, graf G-9-27.
Ugchelen algemene begraafplaats
Een grote begraafplaats aan de rand van Ugchelen met meerdere parkeerterreinen ervoor. Een groot gedeelte van de begraafplaats is als park aangelegd. Slingerende paden met vele verschillende soorten graven door elkaar. Oud en nieuw. Je loopt er snel verloren als je er niet bekend bent maar het is geen straf om hier rond te lopen.
Minimaal 131 Duitsers lagen hier begraven net na de oorlog. Met Duitsers benoem ik het eigenlijk verkeerd daar er verschillende nationaliteiten lagen waaronder ook Nederlanders. Eén Nederlander is niet overgebracht naar Ysselsteyn maar ligt nog op Ugchelen, een Landwachter. Zijn collega Hendrik Knigge die tegelijk sneuvelde ligt wel op Ysselsteyn. Nanne ligt in een familiegraf op Ugchelen.
Ook vind je hier diverse slachtoffers van de aanslag bij de Woeste hoeve en een aantal CWGC graven met daarbij een Cross of Sacrifice. De CWGC graven vind je voor het kruis in 2 lange rijen tussen de burgergraven in.
Ereveld Loenen
Deze mooie begraafplaats ligt midden in de bossen. Je kunt parkeren voor de hoofdingang of bij de Veteranenbegraafplaats een stukje verderop en vanaf daar de begraafplaats betreden. De begraafplaats is verdeeld in 5 kwadranten welke dmv een letter zijn aangeduid. A tot en met E. Daarbinnen heeft elk graf een nummer. Geen strakke rijen kruisen maar slingerende paden door het bos en liggende vierkante uniforme stenen. Bij de ingang staat een zuil met een computer waarop je de naam kunt ingeven van de persoon die je zoekt, je krijgt dan een looproute te zien naar het betreffende graf. Deze afdrukken is een optie. Zomaar gaan zoeken naar een bepaald grafnummer is niet aan te raden tenzij je genoeg tijd hebt. Hieronder een kleine selctie van willekeurige graven.
Begraafplaats Ophemert
Voor de begraafplaats ligt een ruime parkeerplaats. Een grote zware poort sluit de begraafplaats af, rechts en links zitten kleinere poortjes waardoor je naar binnen kunt. Een bordje vermeldt dat er een oorlogsgraf ligt van de CWGC. Ik heb er niet naar gezocht daar mijn dag op zijn eind liep en ik voor de 2 Duitse graven kwam. Rechts van de ingang vind je een veldje met wat oudere graven daarna komen de ‘moderne’ graven.
Het centrale pad voert je naar de 2 Duitse graven welke bij de boom liggen op de hoek van het centrale vak. Een wit kruis markeert de positie. Zie je die niet, dan kijk je naar de kliko staat. Die staat naast de Duitse graven. De naamplaatjes moesten eerst schoongemaakt worden voor ik de namen kon lezen. Het lijkt alsof de kruisen te diep in de grond zitten waardoor de naamplaatjes erg dicht op de grond zitten.
Ik had voor deze dag weer genoeg graven gezien en sloot hier de dag af. Op naar een volgende rit.
