Laatste wijziging: 1 februari 2024.
Waar de grafkruisen van de Amerikanen, de headstones van de Britten, Canadezen etc zo goed als allen uniform zijn zit er bij de Duitse oorlogsgraven veel verschil tussen de diverse begraafplaatsen. Soms zit er op de begraafplaats zelf al flinke verschillen tussen de stenen.
Je hebt onder de staande kruisen onderling al verschillende uitvoeringen en de liggende stenen zijn er ook in vele vormen, afmetingen en materialen.
Op deze pagina zie je de verschillende liggende stenen en kruisen die de Volksbund gebruikt. Uiteraard ben ik niet op elke Duitse begraafplaats geweest, dus het overzicht zal niet compleet zijn.
Soms zijn de verschillen miniem. De structuur kan anders zijn, het type gesteente, manier van beletteren. Op- of inliggend. Vorm, grootte, kleur, alles kan verschillen. Hieronder kun je dus een selectie van diverse stenen zien die je tegenkomt op de diverse Duitse begraafplaatsen.
Lavasteen
Niet alle stenen zijn donker en grauw. Ze kunnen lichtgrijs zijn, rood en soms ook zelfs wit.
Als je wel eens in de regio Ieper komt dan zul je vast en zeker wel eens witte Duitse graven gezien hebben tussen de witte geallieerde graven. Niet iedereen zal ze opmerken maar als je weet waar je op moet letten dan haal je ze er op afstand zo tussenuit. (veelal hebben ze een vlakke bovenzijde ipv een gebolde zoals de Britse etc)
Het gros is echter zwart/grijs. De staande (decoratieve) kruisen zijn veelal Lavastenen, Basalt. Een ruwe steen met grote poriën en zijn erg weerbestendig, Doordat er mos in kan groeien kan een begraafplaats onverzorgd overkomen, zeker als je deze vergelijkt met een Amerikaanse.
De ene begraafplaats gebruikt de kruisen als decoratie tussen de liggende stenen. Je ziet ze dan vaak met zijn drieën of vijven bij elkaar staan her en der verspreid over de begraafplaats. Daar liggen dus geen soldaten onder. Enkel als je een naam op het kruis ziet dan ligt er een gesneuvelde bij. In België zie je op WW1 begraafplaatsen veel liggende stenen met daarop 20 namen, bijvoorbeeld in Langemark, Vladslo en Menen. Je praat hier ook over erg grote aantallen gesneuvelden dat wanneer deze allemaal een steen zouden krijgen ze ruimte tekort komen.
Deze pagina zal steeds aangevuld worden wanneer ik weer andere types tegenkom.
Dit zijn dus geen grafkruisen waar namen op staan. Deze zijn ter decoratie. Ik hoor vaak mensen klagen dat deze stenen zo slecht onderhouden zijn dat je geen namen meer kunt lezen. Die hebben er ook nooit op gestaan.
WW1 steen op de oorlogsbegraafplaats Langemark(B)
WW1 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Löh(D) Nauwelijks te lezen steen door het mos en de verwering.
WW1 steen op de oorlogsbegraafplaats Hooglede (B). Ook dit type steen is door slijtage vaak niet goed meer te lezen.
WW1 steen op de oorlogsbegraafplaats Zonnebeke(B)
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Alsdorf (D) Deze steen is nog duidelijk, anderen op deze begraafplaats waren erg slecht te lezen. Zeker als donker van kleur worden zijn ze nauwelijks leesbaar.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Donsbrugge (D). In Donsbrugge als zowel in Weeze is het een moeilijke opgave op de namen te kunnen ontcijferen. De stenen liggen gelijk met de grasmat en de letters slijten af of de ruimte ertussenin komt vol te zitten met mos en zand.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Hurtgen (D)
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Lövenich (D)
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Mönchen Gladbach (D)
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Lommel (B). Standaard kruis met aan beide zijdes een gepersonaliseerd metalen naamplaatje. Soms lastig leesbaar.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Recogne (B). Goed leesbare kruisjes op Recogne.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Langerwehe (D)
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Löh(D)
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Löh(D) Zo goed als onleesbare steen tenzij je veel moeite gaat doen om het te ontcijferen.
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Löh(D)
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Löh(D). Bij sommige graven waren letters versleten/afgebroken/weggeslagen waardoor je het niet meer kon lezen.
WW2 steen op burgerbegraafplaats te Viersen - Süchteln(D). Liggende steen met weinig informatie, sommigen waren lastig leesbaar door slijtage.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Vossenack (D) Opliggende stenen op Vossenack. Enkel de steen van Walter Model ligt verzonken in het beton. Dit om (wéér) diefstal te voorkomen.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Weeze (D) In Weeze is het ook een moeilijke opgave om soms de namen te kunnen ontcijferen. Uiteraard heb ik een steen uitgezocht die er goed bij lag en gaat mijn punt niet altijd op zoals je ziet. De stenen liggen gelijk met de grasmat en de letters komen vol te zitten met mos en zand.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats La Cambe (F) De vierkante steen waarbij de 4 hoeken zijn verwijderd om er een kruisvorm aan te geven zie je op meer begraafplaatsen. De 5 lavastenen kruisen erachter zie je meestal op begraafplaatsen waar ze enkel liggende stenen hebben.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn (NLD)
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn (NLD). Kameradengraf, dit type staan er een paar op Ysselsteyn.
WW2 steen op de oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn (NLD) Anoniem graf op Ysselsteyn. De letters worden regelmatig wit ingekleurd en blijven daardoor lang leesbaar.